ธุรกิจแฟรนไชส์กำลังได้รับความนิยมอย่างมากในกัมพูชาด้วยแรงสนับสนุนสำคัญจากเศรษฐกิจที่มีแนวโน้มเติบโตอย่างต่อเนื่อง
กว่า 6% ต่อปี และการขยายตัวอย่างรวดเร็วของสังคมเมือง ประกอบกับชาวกัมพูชารุ่นใหม่พร้อมเปิดรับการบริโภครูปแบบใหม่และมี
ไลฟ์สไตล์ที่เปลี่ยนไปเป็นแบบสังคมเมือง อาทิ การพบปะสังสรรค์ตามร้านอาหารและร้านกาแฟสมัยใหม่ ส่งผลให้ธุรกิจที่ตอบสนอง
ไลฟ์สไตล์สมัยใหม่อย่างธุรกิจแฟรนไชส์เติบโตตามกันอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะธุรกิจแฟรนไชส์ร้านอาหารและเครื่องดื่ม ซึ่งไทยมี
ผู้ประกอบการที่มีศักยภาพและต้องการรุกขยายตลาดต่างประเทศ อย่างไรก็ตาม ก่อนที่จะรุกทำตลาดกัมพูชา ผู้ประกอบการควรทราบถึง
ประเด็นที่ต้องใส่ใจเกี่ยวกับการทำธุรกิจแฟรนไชส์ในกัมพูชา ดังนี้

         รูปแบบการขายแฟรนไชส์ที่เหมาะสม โดยทั่วไปการขายแฟรนไชส์มี 2 รูปแบบหลัก ได้แก่
            - รูปแบบ Master Franchise เป็นรูปแบบที่นิยมในการขยายธุรกิจแฟรนไชส์ไปต่างประเทศ รวมทั้งกัมพูชา
โดยผู้ประกอบการไทยมักนิยมขาย Master Franchise ให้นักธุรกิจท้องถิ่นหรือนักธุรกิจไทยที่มีความเชี่ยวชาญในกัมพูชา เนื่องจาก
สามารถปิดจุดอ่อนของการไม่เข้าใจพฤติกรรมผู้บริโภคในประเทศที่จะเข้าไปลงทุนและไม่ชำนาญในการเลือกพื้นที่ที่เหมาะสมกับ
การลงทุน นอกจากนี้ นักธุรกิจท้องถิ่นยังมีสายสัมพันธ์กับนักธุรกิจรายอื่นที่มีศักยภาพในการมาซื้อ Sub-Franchise ไปลงทุน
อีกทอดหนึ่ง และยังดูแล Sub-Franchise ในพื้นที่ได้ใกล้ชิดมากกว่า โดยลักษณะสัญญาการขายแบบ Master Franchise จะระบุ
จำนวนสาขาแฟรนไชส์ที่ผู้ได้รับ Master Franchise ต้องขยายให้ได้ตามที่ตกลงกันไว้ ดังนั้น จุดเสี่ยงสำคัญของการขายแฟรนไชส์
ในรูปแบบนี้ จึงเป็นการเลือกผู้ซื้อ Master Franchise เนื่องจากเป็นผู้มีส่วนสำคัญในการส่งมอบประสบการณ์ที่มีต่อแบรนด์ให้กับ
ผู้บริโภคในวงกว้าง
            - รูปแบบ Direct Franchise เป็นการขายสิทธิ์แฟรนไชส์ตรงแก่นักลงทุนแต่ละรายไป โดยรูปแบบดังกล่าวเหมาะสำหรับ
เจ้าของแฟรนไชส์ที่มีความพร้อมในการเข้าไปศึกษา สำรวจพื้นที่และพฤติกรรมเชิงลึกของกลุ่มผู้บริโภคเป้าหมาย รวมถึงทำการตลาด
และดูแลผู้ซื้อแฟรนไชส์ในกัมพูชาเอง ซึ่งมีข้อดีคือเจ้าของแฟรนไชส์สามารถรักษามาตรฐานแฟรนไชส์ได้ เพราะต้องควบคุม
การดำเนินงานเอง แต่อาจมีขั้นตอนการดำเนินงานมากขึ้นและขยายแฟรนไชส์ได้ช้ากว่ารูปแบบ Master Franchise

         พิจารณาผู้ซื้อแฟรนไชส์ที่มีศักยภาพ
            - กรณีการขายแฟรนไชส์แบบ Master Franchise ควรคัดเลือก Master Franchise ที่มีความรู้และความเชี่ยวชาญในการ
ทำการตลาดในพื้นที่ ซึ่งจะสามารถช่วยประชาสัมพันธ์แบรนด์และเจาะตลาดได้ตรงกลุ่มลูกค้าเป้าหมาย รวมทั้งควรเลือก Master
Franchise ที่มีความสามารถในด้านบริหารจัดการและดูแลการดำเนินงานของ Sub-Franchise ให้ได้มาตรฐานตามที่ต้องการ
            - กรณีการขายแฟรนไชส์แบบ Direct Franchise ควรคัดเลือกผู้ซื้อแฟรนไชส์ที่มีความน่าเชื่อถือ มีความตั้งใจจริงในการ
ทำธุรกิจ และเข้าใจระบบแฟรนไชส์ มากกว่าการมุ่งขายแฟรนไชส์ให้ได้จำนวนมาก และอาจต้องปฏิเสธผู้สนใจซื้อแฟรนไชส์ที่
คุณสมบัติไม่เหมาะสม เพราะหากผู้ซื้อแฟรนไชส์ไม่ใส่ใจรักษาคุณภาพสินค้าและบริการให้เป็นไปตามมาตรฐาน ย่อมส่งผลกระทบต่อ
ชื่อเสียงแบรนด์และผู้ประกอบการรายอื่นที่ขายสินค้า/บริการภายใต้แฟรนไชส์เดียวกัน

         เลือกทำเลที่ตั้งที่มีศักยภาพ ธุรกิจแฟรนไชส์ร้านอาหารและเครื่องดื่มในกัมพูชานับว่ามีการแข่งขันที่ค่อนข้างสูงในปัจจุบัน
ดังนั้น การเลือกทำเลที่ตั้งที่มีศักยภาพจึงเป็นหนึ่งในปัจจัยกำหนดความสำเร็จของธุรกิจ โดยทำเลที่มีความเป็นไปได้ที่ผู้ได้รับสิทธิ์
(Franchisee) จะนำมาเสนอ ส่วนใหญ่มักอยู่ในย่านเศรษฐกิจและแหล่งรวมของชาวกัมพูชาสมัยใหม่ในกรุงพนมเปญ ซึ่งทำเลที่น่าสนใจ
มีดังนี้
           - ย่านบึงเกงกอง (Boeung Keng Kang หรือ BKK) เป็นย่านที่พักอาศัยของชาวต่างชาติในกัมพูชา ตั้งอยู่ใจกลาง
กรุงพนมเปญใกล้กับอนุสาวรีย์เอกราช ถือเป็นพื้นที่สำคัญทางธุรกิจเทียบได้กับย่านถนนทองหล่อของไทย เนื่องจากเป็นแหล่งรวม
ร้านอาหารและเครื่องดื่มหลากหลายสไตล์ รองรับชาวต่างชาติที่มาทำงานหรือมาท่องเที่ยวในกัมพูชา รวมถึงเป็นแหล่งพบปะสังสรรค์
ของชาวกัมพูชาที่มีฐานะค่อนข้างดี จึงมีร้านอาหารและเครื่องดื่มในรูปแบบแฟรนไชส์จากต่างประเทศให้พบเห็นเป็นจำนวนมาก อาทิ
Starbucks, KFC, Burger King, Mo-Mo-Paradise, Eric Kayser, Gloria Jean’s, Bonchon และ KOI ตลอดจนแฟรนไชส์ไทยอย่าง
Café Amazon และ Inthanin ทั้งนี้ ร้านอาหารและเครื่องดื่มในย่านนี้ควรตกแต่งอย่างมีเอกลักษณ์และทันสมัย เพราะลูกค้าในย่านนี้
ส่วนใหญ่เป็นผู้บริโภคระดับกลาง-บน ต้องการสินค้าและบริการที่ดูดีมีสไตล์
           - ย่านธุรกิจการเงิน อยู่ทางด้านเหนือของกรุงพนมเปญใกล้กับวัดพนม เป็นพื้นที่ตั้งของสาขาธนาคารต่างชาติและธนาคาร
ท้องถิ่นชั้นนำของกัมพูชาจำนวนมาก อาทิ อาคารสำนักงานใหญ่ของ Canadia Bank และอาคาร Vattanac Capital Tower เป็น
แลนด์มาร์กสำคัญในย่านดังกล่าว ทั้งนี้ ธุรกิจแฟรนไชส์ในย่านนี้เน้นเจาะกลุ่มลูกค้าพนักงานออฟฟิศและผู้บริหารของธุรกิจเป็นหลัก
ทำให้มีลูกค้าหนาแน่นในช่วงเช้าและกลางวัน
  แผนที่ทำเลศักยภาพในกรุง  
             - ย่านตลาดการค้าที่สำคัญ เป็นอีกทำเลที่น่าสนใจสำหรับธุรกิจแฟรนไชส์ร้านอาหารและเครื่องดื่มจากการเป็นแหล่งจับจ่าย
ของชาวกัมพูชาและมีนักท่องเที่ยวต่างชาติแวะเวียนมาเลือกซื้อสินค้าอยู่สม่ำเสมอ ตลาดการค้าที่สำคัญในกรุงพนมเปญ ได้แก่
Russia Market ซึ่งนอกจากจะเป็นแหล่งรวมสินค้าที่หลากหลายแล้ว ยังมีจุดเด่นตรงที่เป็นศูนย์รวมอะไหล่เครื่องยนต์ของรถยนต์และ
รถจักรยานยนต์คล้ายย่านวรจักรและวงเวียน 22 ของไทย Central Market ซึ่งเป็นย่านค้าปลีกที่ใหญ่และเก่าแก่ที่สุดของกัมพูชา
มีสินค้าหลายประเภททั้งสินค้าแฟชั่น เครื่องประดับ ทองคำ เครื่องใช้ไฟฟ้า ตลอดจนอาหารสด อาหารทะเล ผักผลไม้ และสินค้า
พื้นเมืองสำหรับเป็นของฝาก Orussey Market เป็นตลาดค้าปลีกและค้าส่งที่สำคัญที่สุดในกรุงพนมเปญ มีหลากหลายโซนทั้ง
โซนตลาดสด โซนค้าผ้าที่คล้ายย่านสำเพ็งและพาหุรัด โซนเสื้อผ้าวัยรุ่น กระเป๋า รองเท้า ที่คล้ายตลาดนัดจตุจักรและแพลทินัม
ประตูน้ำ รวมถึงโซนสินค้าเครื่องเขียนนานาชนิด

         ไม่ละเลยเรื่องเครื่องหมายการค้า ผู้ประกอบการควรจดทะเบียนเครื่องหมายการค้า เพื่อหลีกเลี่ยงปัญหากรณีที่ผู้อื่น
นำเครื่องหมายการค้าไปจดทะเบียนตัดหน้า และการลอกเลียนแบบเครื่องหมายการค้า โดยผู้ประกอบการมี 2 ทางเลือก ได้แก่
           1. ยื่นขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าระหว่างประเทศภายใต้ระบบ Madrid Protocol* กับกรมทรัพย์สินทางปัญญาของไทย
เนื่องจากกัมพูชาได้เข้าเป็นสมาชิกของระบบ Madrid Protocol แล้วตั้งแต่ปี 2558
           2. ยื่นขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าโดยตรงกับกรมทรัพย์สินทางปัญญาในสังกัดกระทรวงพาณิชย์ของกัมพูชา ทั้งนี้
ผู้ประกอบการไทยควรดำเนินการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าตั้งแต่เริ่มมีแผนขยายแฟรนไชส์ไปตลาดกัมพูชา โดยเครื่องหมายการค้า
ที่จดทะเบียนแล้วจะได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายเป็นเวลา 10 ปี และสามารถขอต่ออายุได้ต่อเนื่องครั้งละ 10 ปี

         รอบคอบในการทำสัญญาแฟรนไชส์ โดยครอบคลุมประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการดำเนินธุรกิจแฟรนไชส์อย่างครบถ้วน ไม่ว่าจะเป็น
หน้าที่ของผู้ได้รับสิทธิ์และเจ้าของสิทธิ์แฟรนไชส์ การทำการตลาด การไม่เปิดเผยความลับ ข้อกำหนดด้านทรัพย์สินทางปัญญา
การจัดการข้อพิพาท และที่สำคัญควรระบุการอนุญาตสิทธิ์ (Permission) ในการใช้เครื่องหมายการค้า (Trademark License) ในสัญญา
แฟรนไชส์ด้วย เพื่อให้มีความรัดกุมมากขึ้นแม้ว่าผู้ประกอบการจะดำเนินการจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าแล้วก็ตาม นอกจากนี้ ยังควร
ระบุข้อตกลงในรายละเอียดปลีกย่อย อาทิ หากมีการประชาสัมพันธ์/ทำการตลาดควรต้องระบุให้ชัดเจนว่าฝ่ายใดจะเป็นผู้รับผิดชอบ
ค่าใช้จ่ายดังกล่าว เป็นต้น ทั้งนี้ ปัจจุบันกัมพูชายังไม่มีกฎหมายว่าด้วยการประกอบธุรกิจแฟรนไชส์เป็นการเฉพาะ ดังนั้น การทำ
สัญญาแฟรนไชส์ที่ครอบคลุมและมีรายละเอียดที่ชัดเจนจะเป็นสิ่งสำคัญที่ช่วยป้องกันความเสียหายให้เจ้าของสิทธิ์แฟรนไชส์
โดยเฉพาะเมื่อเกิดกรณีพิพาทหรือมีการละเมิดข้อตกลงระหว่างกัน

         
สำหรับผู้ประกอบการไทยที่สนใจขยายธุรกิจแฟรนไชส์ไปกัมพูชาควรศึกษาข้อมูลกฎระเบียบที่เกี่ยวข้องกับการดําเนินงาน
ซึ่งถือเป็นปัจจัยสําคัญที่จะส่งผลต่อต้นทุนทางธุรกิจ อาทิ กฎหมายแรงงาน สวัสดิการพนักงาน และการขอใบอนุญาตทํางาน รวมถึง
การศึกษาลักษณะและพฤติกรรมผู้บริโภคในตลาดกัมพูชา โดยในเบื้องต้นสามารถศึกษาข้อมูลและขอรับคําแนะนําจากหน่วยงานภาครัฐ
ที่เกี่ยวข้อง อาทิ กรมส่งเสริมการค้าระหว่างประเทศ (DITP) และสถานเอกอัครราชทูต ณ กรุงพนมเปญ รวมถึง EXIM BANK ซึ่งปัจจุบัน
มีสำนักงานผู้แทนในกรุงพนมเปญ รวมทั้งมีโครงการบ่มเพาะเสริมความรู้ตลอดจนกิจกรรมการจับคู่ทางธุรกิจให้แก่ผู้ประกอบการไทย
ที่ต้องการขยายธุรกิจไปยังกัมพูชาอีกด้วย
  * ความตกลงจัดตั้งระบบการยื่นคำขอจดทะเบียนเครื่องหมายการค้าระหว่างประเทศเพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่เจ้าของเครื่องหมายการค้าในการ
ขอรับความคุ้มครองเครื่องหมายการค้าในต่างประเทศ โดยสามารถยื่นคำขอที่สำนักงานต้นทางในประเทศตนเอง สำหรับประเทศไทยยื่นผ่าน
กรมทรัพย์สินทางปัญญา เพื่อขอรับความคุ้มครองในประเทศภาคีสมาชิกพิธีสารมาดริด
  Disclaimer : ข้อมูลต่าง ๆ ที่ปรากฏ เป็นข้อมูลที่ได้จากแหล่งข้อมูลที่หลากหลาย และการเผยแพร่ข้อมูลเป็นไปเพื่อวัตถุประสงค์ในการให้ข้อมูลแก่ผู้ที่สนใจเท่านั้น
โดยธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทยจะไม่รับผิดชอบในความเสียหายใด ๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากการที่มีบุคคลนำข้อมูลนี้ไปใช้ไม่ว่าโดยทางใด
 
  หน้าหลัก   I   Share โลกเศรษฐกิจ   I   เปิดประตูสู่ตลาดใหม่   I   ส่องเทรนด์โลก
เกร็ดการเงินระหว่างประเทศ   I   แวดวงคู่ค้า   I   แนะนำบริการ   I   สรุปข่าว